Terceira e ultima (2004)

A cinta transportadora seguía a virar. Achegábase unha grande e vermella, logo outra pequena e ríxida. Habíaas con adhesivos identificadores que falaban de onde estiveran e outras totalmente anónimas. Formas, tamaños e cores sucedíanse naquela improvisada pasarela que todos os presentes ollabamos expectantes.

De súpeto visualicei a miña, a vella e desfasada maleta que mercara había anos para ir de excursión de fin de curso co colexo a Italia. Incorporeime da posición que en terminoloxía militar denominaríamos “de descanso” e enganchei a asa da maleta azul turrando cara mín con todas as miñas forzas, que a esas horas eran ben poucas. Non sei ben porqué pero sempre semella que non a vas dar collido e tes a sensación de que a túa vida enteira vai nela, turrando coma se fose o derradeiro mengrullo de pan que queda no mundo logo de cinco días sen comer ou, máis frivolamente, coma se fose o único xersei da túa talla que queda naquel lote, sen orde, de roupa que existe en todos os grandes almacéns nos días de rebaixas.

O raro era que a compañía aérea non a extraviara co que se estila eso agora. Aínda que, para o que levaba dentro: roupa, artigos de aseo e aquelas desgastadas botas marróns; podía ben terse perdido e eu non notaría a súa falla. De feito, o único que non podía permitirme o luxo de extraviar estaba afincado na miña cabeza. Refírome á morea de recordos e imaxes que non voltaría a ver, esa morea de sentimentos que tampouco se repetirían nunca, eso que todos chamamos memoria e que eu me empeño en considerar o tesouro máis prezado do ser humán.

Pode ser que onde estivese non fose o relevante nesta historia senón o motivo de estaren alí, pero para contextualizar direi que “alí” quería dicir Londres, “alí” era nese intre o inmenso aeroporto de Heathrow, a sala de equipaxes da segunda terminal, a cinta número 29 que lle correspondía ó vó recén chegado de Santiago de Compostela.

Subín como puiden á miña vella compañeira de viaxe no carriño que collera daquela longa fila tras meterlle unha resplandecente libra esterlina. Sorte que aínda tiña algo solto no moedeiro de cando estivera no verán. E ó mirar a moeda dinme de conta da mágoa que me daba estar en Londres naquelas circunstancias e non nas alegres vacacións de estío que adoitaba pasar nesa cidade gastándoas sen reparo no mercadillo de Portobello.

Segundo me achegaba ás portas automáticas da saída comezaron a tremerme os nocellos e pensei que non sería capaz de seguir, que non era xusto. Non obstante, continuei, e o meu paso tornouse firme ó ver o doce e familiar rostro da Sra. Gibson. Agardábame coa seu gabán beige e o paraugas de cadriños que mercara cando estivera en Galicia e que lograra sobrevivir ó vento e á choiva de tantos invernos londinenses.

Intentei sorrirlle, pero a ledicia de vela tinguiuse coa tristura dos acontecementos que estaban a ter lugar. Uns metros máis e cheguei ó seu carón. Abondou cunha soa ollada para nos entender. Deume xusto o que precisaba, a reconfortante aperta que me devolveu á nova realidade. De camiño á súa casa no coche fíxome o interrogatorio de rigor sobre a miña vida e miserias. Conteille que a librería ía bastante ben e que estaba a organizar unhas actividades para animar ós máis pequenos a ler.

Verdadeiramente non tiña ningunhas ganas de falar, e moito menos de mín, pero fixen un esforzo e seguín relatando a monotonía dos meus días en Santiago. Conteille que pensaba casar dentro dun ano con Pedro, o único mozo que tivera e co que levaba xa catro anos. Anos de emocións ó comezo, anos que tornaron rutinarios pero máis reconfortantes coa estabilidade e seguridade que daba ternos ó un ó outro.

Vinte minutos de conversa e estabamos aparcando no camiño empedrado que atravesaba o fermoso xardín que tantas lembranzas de infancia me trouxo. Alí xogaba eu coas netas da Sra. Gibson, que eran do meu tempo; Hanna e Liz. Mamá e papá ían ata a feira de antigüidades e deixábanme alí con elas e o avó. Pasabámolo en grande; corriamos polo céspede recén cortado —que tiña ese arrecendo tan especial e que tanto me gusta a día de hoxe—, mollabámonos coa mangueira e logo das reprimendas pertinentes voltabamos a facelo ata que chegaba a hora de cear.

Entramos e a Sra. Gibson deixou que me acomodara mentres preparaba unha boa taza de té naquela cociña antiga que sempre me encandilara. Subín as escaleiras enmoquetadas, camiñei polo corredor enmoquetado e penetrei no cuarto que reservaban á miña presencia e que, como non, tamén tiña moqueta no chan. O papel de flores amarelas que puxeran nos setenta ficaba case inalterado nas paredes da pequena estancia, agás por un anaco que arranquei un día anoxada porque non quería voltar para casa cos meus pais.

Era como viaxar no tempo á vida onde tiña familia, e agora estaba a piques de extinguirse. Papá e mamá morreran cando eu tiña 17 anos nun accidente e a miña custodia pasou a mans do único familiar de sangue que me quedaba: o avó.

El era viúvo dende tempos inmemoriais para mín e arrexuntouse coa Sra. Gibson para paliar a soidade de ambos. Ela, solteira de sempre, tivera unha filla de nova froito dun amor xuvenil. Formamos así unha inusual mole familiar que se respectaba e quería.

Cando perdín ós meus proxenitores caín nunha tremebunda depresión —algo que era de esperar e do que ninguén se sorprendiu—. Conseguín voltar ó estado de ser humán seminconsciente, dopada a base de prozac. Ós dous anos daquelo, para distraer á miña mente enferma, adiqueime a estudar. Fun por letras, levada pola afección que me contaxiara miña nai, e en certo modo creo que o fixen para honrar a súa memoria. Conseguín unha beca Erasmus para aprender castelán e galego en Santiago e quedei a vivir alí dende entón por mor das súas amables xentes, fermosas rúas e, como non, os viños e as tapas.

Todo nese cuarto doía. As fotos familiares, o desfasado abrigo de mamá que vestía eu cando viña de vacacións e caía unha treboada de verán, a colección de maquetas de avións de papá que decidín custodiar alí para que ninguén as tirara ó lixo confundidas con trastos vellos, e todos os meus xoguetes: a boneca Cindy, a miña rá Gustavo, os contos do carteiro Pat,…

Baixei ó berro da Sra Gibson —nunca a chamara polo seu nome de pila aínda que a confianza era moita— e sentadas na saliña contoume con tenrura que a semana pasada o avó empiorara e que, do lusco ó fusco, entrou nun estado de coma sen que se puidese facer nada por el. Xa levaba moito tempo sufrindo doutros males, pero era duro de roer. Explicoume que onte cando me chamou os médicos lle dixeran que xa non quedaba máis que apagar os aparellos que lle insuflaban vida de xeito artificial e que se fose despedindo.

En canto me puxo ó corrente de todo e rematamos o noso pequeño refrixerio collemos o coche de novo para ira a velo. A morea de vehículos do aparcadoiro fíxome cavilar na xente que estaría alí dentro polo mesmo ca mín ou pola súa propia saúde decrépita. Odio os hospitais, ese cheiro a leixiva, esa friaxe no trato e a sensación de seren unha criatura alienada, integrada no sistema social onde naces, medras, —reprodúceste se queres— “padeces” e morres.

Quinta planta, cuarto 537. A Sra. Gibson olloume e dixo “tócache” cun fío de voz tan feble que apenas percibín. Entrei, senteime na cadeira que estaba ó carón do avó e comecei o meu discurso final:

— Aínda non podo crer que te vira chorar. Eras un home tan forte que impuñas respeto. Claro que, estiveras na Guerra, de marine, loitando contra os xaponeses. As tatuaxes dos teus brazos sempre me fixeron imaxinar historias fantásticas sobre o mar, o alcohol e as mulleres… como cando relatabas as aventuras do tesouro que atopaches, aquela caixa chea de marcos que resultou non valer máis que un patacón.

Desgraciadamente cheguei tarde á idade de poder comprenderte e xa delirabas cando realmente comecei a escoitarte. Tes que recoñecer que o feito de empeñarte en poñer só unha parte dos dentes postizos non axudaba moito ó noso entendemento,… que gracia me tiñas.

Sei que nunha das miñas derradeiras viaxes chegamos a comprendernos. Contábasme as túas cousas e eu facíache rir. Establecemos un vínculo que sorteaba as diferencias xeneracionais e era como se fosemos compañeiros de escola.

Lembro que ese ano, cando ía a marchar, logo de despedirnos, entrei de novo na casa para coller aquela desvencellada guitarra que esquecía e estabas a chorar. Déchesme unha aperta e ti sabías que era a derradeira. Vello sabio, como te odiei por non avisarme.

Despois voltei a verte, pero demencia senil causada polo Parkinson e o Alztheimer fixera estragos en ti. Non eras nin a metade do home que foras. Fraco, nos ósos; semellaba que un simple esbirro podería acabar contigo.

Miráchesme moito, un anaco interminable e o meu corazón encolleuse pensando que non te lembrabas de mín. Dubidaches e púxenme triste, pero cando empezamos a falar e me rín dalgo que dixera a Sra. Gibson deches comigo. Nunca tanta ledicia sentín. Nin a enfermidade puido co noso vínculo e facía case un ano que non te vía. Só dixeches que o Sol estaría a agardar por mín en España.

Hoxe veño a despedirme unha vez máis. Estás durmido no teu coma profundo e os das batas brancas dín que non te hei voltar a ver. Dínme que o teu cerebro xa non rexistra sinais, que estás clínicamente noutro mundo —non me resulta doado dicir “morto”—.

Quería non chorar, pero as bágoas descenden polas miñas fazulas sen impedimentos. A dor dos adeuses é infame e dura sobre todo cando son para sempre. Sabes, aínda que prefiro recordarte coma o grande home que eras encántame pensar que cheguei a estar preto dese ser humán tan especial, do home que entrañable e doce que foches. Sinto que che quedaron moitas cousas por contar, meu amigo, e ó mesmo tempo sinto que xa as sei todas.

***
Biqueino na fronte e saín amodo do frío cuarto, camiñando cara atrás para non volverlle as costas. Os médicos entraron de seguido e a Sra. Gibson colleume da man mentres agardabamos. Nese intre chegaron a súa filla e as rapazas. Ficamos en silencio logo de saudarnos e cando nos avisaron comezamos a preparar o teu homenaxe.

A semana pasou rápida, a fortaleza da Sra. Gibson e a súa capacidade organizativa fixo que non me tivese que preocupar de nada máis que de repasar os recordos e rebulir na miña cabeza buscándo ó avo.

O día do enterro luciu o Sol, viñeron todos os amigos e coñecidos da familia. De seren outras as circunstancias ata me aledaría de velos, pero verdadeiramente só quería que rematase todo e poder fuxir de novo da dor como fixera anos atrás cando me mudara a Santiago.

O silencio do día seguinte case acaba comigo. Refixen a maleta azul e gardei nela a medalla que lle deran ao avó por méritos militares. Baixei de novo as escaleiras enmoquetadas e respirei fondo antes de saír daquela casa á que posiblemente non voltaría en moito tempo.

Apenas falamos de camiño ó aeroporto e cando chegamos a Sra. Gibson me encamiñou ata o mostrador de facturación. Deume unha grande aperta e me dixo que contase con ela para o que precisase, que sempre tería unha familia alí —irónica verdade, despois de todo—.

Mireina e asentín…
Gracias Helen.
A cinta transportadora seguía a dar voltas, noutro aeroporto, e ahí viña de novo a vella maleta azul.